درباره کتاب «بازاریابی کوانتومی» (Quantum Marketing)
کتاب بازاریابی کوانتومی، مانیفستِ مرحلهی پنجم تحول بازاریابی در عصر فناوریهای نمایی است — مرحلهای که مرز میان علم، فناوری و احساس انسانی را در هم میریزد.
راجا راجامانار، مدیر ارشد بازاریابی مسترکارت و رئیس فدراسیون جهانی تبلیغکنندگان (WFA)، استدلال میکند که جهان وارد عصر تازهای شده که در آن هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، بلاکچین، واقعیت افزوده و زیستفناوری بهطور همزمان در حال بازتعریف شیوههای تصمیمگیری و مصرف هستند.
او این دوره را الگووارهی پنجم (Fifth Paradigm) مینامد — جایی که بازاریابی دیگر ادامهی منطقی گذشته نیست، بلکه یک انفجار کوانتومی در معنا و ابزار است.
۱. مروری بر پنج الگووارهی بازاریابی
راجمانار تاریخ بازاریابی را به پنج مرحله تقسیم میکند:
- الگووارهی اول: بازاریابی محصول ـ تمرکز بر معرفی ویژگیها.
- الگووارهی دوم: بازاریابی احساسی ـ ایجاد پیوند عاطفی میان برند و مشتری.
- الگووارهی سوم: بازاریابی دیجیتال ـ قدرت داده، وب و شبکههای اجتماعی.
- الگووارهی چهارم: بازاریابی تجربی ـ خلق تجربهی چندحسی و معنایی.
- الگووارهی پنجم یا بازاریابی کوانتومی: تلفیق علم داده با احساس، تجربه و زمینه؛ جایی که مرز میان دنیای فیزیکی و دیجیتال از بین میرود.
در این مرحله، بازاریاب نه فقط باید مصرفکننده را بشناسد، بلکه باید نحوهی درک، پردازش و تصمیمگیری او در سطح عصبی و زمینهای را پیشبینی کند.
۲. معناشناسی واژهی «کوانتومی» در بازاریابی
در فیزیک، «کوانتوم» جهشی ناگهانی در سطح انرژی است که با قواعد خطی کلاسیک توضیحپذیر نیست.
راجمانار این مفهوم را استعارهای برای ماهیت نوین بازاریابی میداند:
بازاریابی کوانتومی به معنای جهشی است ناپیوسته، چندجهتی و غیرقابل اندازهگیری در تعامل برند با جهان مشتری.
هر چیزی از تعریف برند، تا طراحی کمپین و سنجش عملکرد دوباره معنا میشود. قواعد کلاسیک (مانند مسیر قیفی یا AIDA) دیگر پاسخگو نیستند؛ چرا که مسیر تصمیمگیری انسان به هزاران برهمکنش پویا و لحظهای تقسیم شده است.
۳. فناوریهای بنیادین و فروپاشی خطیّت
کتاب نمونههایی از فناوریهایی آورده که الگوی خطی بازاریابی را شکستهاند:
- هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی: الگوریتمها، احساسات کاربران را پیشبینی و پیامها را در میلیثانیه شخصیسازی میکنند.
- فناوریهای صوتی و حسی: برندها از طریق صدا (مانند صدای «Priceless Surprises» مسترکارت) هویت حسی میسازند.
- شناسایی زیستی (Biometric ID): هر تعامل دیجیتال، تبدیل به امضای رفتاری منحصربهفرد میشود.
- اینترنت اشیاء و واقعیت ترکیبی: بازاریابی در لحظه حضور فعل مصرف رخ میدهد، نه صرفاً در پیش از خرید.
بازاریابی کوانتومی، بازاریابی مبتنی بر لحظهی زیستن است، نه زمان خرید.
۴. فروپاشی چهارچوب برند سنتی
در این عصر، خود مفهوم «برند» نیازمند بازتعریف است. در مدلهای کلاسیک، برند از لوگو، پیام و لحن تعریف میشد؛
اما در پارادایم کوانتومی، برند چیزی زنده و درحالتبدیل است — یک «میدان نیروی اجتماعی و دادهای» که از شبکههای احساسی و تعاملی شکل میگیرد.
به بیان راجمانار، برند یک فرآیند ادراکی چندبعدی است که در لحظهی ارتباط بازتعریف میشود. برای مثال، برند مسترکارت امروز نه فقط در کارت فیزیکی بلکه در تجربههای دیجیتال چندحسی، دادههای پرداخت و حتی موسیقی برند تجلی مییابد.
۵. از داده به معنا: بازاریابی چندبعدی
راجا راجامانار پیشنهاد میکند که بازاریابان در این پارادایم، ذهن خود را از «Data-Driven» به «Meaning-Driven» تغییر دهند.
داده اکنون همهجا هست؛ اما ارزش کوانتومی از تفسیر چندبعدی دادهها در بافت فرهنگی و احساسی مشتری زاده میشود.
در این مسیر، سه بعد حیاتی مطرح است:
- Context (بافت ارتباطی): چه چیزی در اطراف تجربه در جریان است؟
- Comprehension (درک ذهنی): مشتری چگونه دادهها را در مغزش معنا میکند؟
- Connection (اتصال احساسی): این معنا چه احساس و وفاداریای برمیانگیزد؟
در واقع، بازاریابی کوانتومی نوعی سیستمفکری سیّال است که عقل، احساس، فناوری و معنا را در یک مدار ادغام میکند.
۶. نقش هوش مصنوعی در بازاریابی احساسی
کتاب بخشی جامع را به مفهوم AI-Driven Empathy اختصاص میدهد؛ یعنی آموزش هوش مصنوعی برای درک ظرایف احساسی مشتریان. برندهایی که بتوانند تعادل بین اتوماسیون و انسانیت را حفظ کنند، بازندگان بازار دیجیتال نخواهند بود.
برای این منظور، راجمانار مدل چهارمرحلهای AI Empathy Loop را معرفی میکند:
۱. درک نشانههای احساسی → ۲. تحلیل بافتی → ۳. پاسخ شخصیسازیشده → ۴. بازآموزی یادگیری.
این چرخه قلب «بازاریابی کوانتومی» است.
۷. چشمانداز آینده: از انقلاب تا استعلا
کتاب با دعوتی تکاندهنده پایان مییابد:
جهان بازاریابی در آستانهی انفجار هستیشناختی است؛ انقلاب نه در ابزار، بلکه در تعریف انسان. در این فضا، برنده نه بزرگترین دادهمحور بلکه انسانیترین برندها خواهند بود.
به تعبیر نویسنده:
«بازاریابیِ آینده، نه گفتوگو میان برند و مشتری، بلکه گفتوگو میان خودآگاه و ناخودآگاه جمعی بشر است.»
درباره نویسنده: راجا راجامانار (Raja Rajamannar)
راجا راجامانار (Raja Rajamannar) یکی از چهرههای بانفوذ دنیای بازاریابی معاصر و مدیر ارشد بازاریابی جهانی در شرکت Mastercard است. او همچنین رئیس فدراسیون جهانی تبلیغکنندگان (WFA) و رئیس واحد سلامت مسترکارت است.
راجا راجامانار بیش از ۳۰ سال سابقهی رهبری در سطح C-Suite در شرکتهایی مانند Humana، Anthem و Citigroup دارد. او مغز متفکر پشت کمپینهای چندحسی مسترکارت از جمله هویت صوتی برند و تجربههای «Priceless» شناخته میشود.
نشریات Forbes، Adweek و Business Insider او را در فهرست ۵ برترین CMO جهان قرار دادهاند و آثار او در Harvard Business School و Yale School of Management به عنوان مطالعات موردی تدریس میشود.
راجمانار دارای مدرک مهندسی شیمی از دانشگاه Osmania و کارشناسی ارشد مدیریت از IIM Bangalore است و نگاهش ترکیبی از تفکر علمی، فلسفی و خلاق در آیندهی بازاریابی است.
اگر به دنیای بی نظیر کتاب علاقهمند هستید و یا به دنبال ارتقای مهارتها و کاروکسب خود هستید. پیشنهاد میکنم صفحه اینستاگرام انتشارات بازاریابی را دنبال کنید تا با جدیدترین آثار دنیای مدیریت، بازاریابی، فروش و مذاکره و توسعه فردی آشنا شوید و از تخفیفات روز انتشارات بازاریابی مطلع شوید.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.